ΑΠΟΔΟΣΗ ΣΤΗ ΝΕΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ-ΑΝΑΛΥΣΗ ΓΡΗΓΟΡΙΑ-ΛΑΜΠΡΙΝΗ ΣΑΡΓΙΩΤΗ
ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΑΝΑΤΥΠΟ
Η κυρία Σαργιώτη είναι μια φιλόλογος
που έχει εντρυφήσει στο έργο του μεγάλου πεζογράφου μας και κατά μια έννοια, το
έχει κάνει δικό της. Μετά τη μνημειώδη έκδοση της τρίτομης μελέτης της με τίτλο
ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ ΑΡΙΣΤΟΥΡΓΗΜΑΤΙΚΑ ΑΝΑΛΕΚΤΑ, στην οποία δημοσιεύτηκαν 12
διηγήματα του συγγραφέα με εκτενή ανάλυση από τη δοκιμιογράφο, πλέον η κυρία
Σαργιώτη παραδίδει ένα ακόμα σπουδαίο βιβλίο, την απόδοση των ΕΜΠΟΡΩΝ ΤΩΝ ΕΘΝΩΝ
στη νέα Ελληνική, για να βοηθήσει τους νεαρούς αναγνώστες να μελετήσουν το έργο
του Σκιαθίτη κάπως πιο απλουστευμένο, χωρίς όμως να χάνεται το παραμικρό από
την ουσία του πρωτοτύπου. Πέραν, όμως, της υποδειγματικής απόδοσης, η
συγγραφέας ενσωματώνει στο βιβλίο ένα δοκίμιο εβδομήντα και πλέον σελίδων, στο
οποίο αναλύει το μυθιστόρημα.
Το μυθιστόρημα διαδραματίζεται
την περίοδο 1199-1207, εποχή της Δ΄ Σταυροφορίας και της πρώτης άλωσης της
Κωνσταντινούπολης. Το Αιγαίο είναι σε αναβρασμό, μιας και Βενετοί και Γενοβέζοι
έχουν βάλει στο στόχαστρο την κατάκτηση των Κυκλάδων και όχι μόνο. Ταυτόχρονα,
«έμποροι των εθνών» κουρσεύουν πόλεις και πλοία με σκοπό την αιχμαλωσία
ανθρώπων που θα τους φέρουν αμύθητα πλούτη από το δουλεμπόριο στο οποίο
επιδίδονται.
Ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης,
εκτός από διηγήματα, έγραψε και τρία μυθιστορήματα, διαπρέποντας και σε αυτό το
είδος και φέρνοντας ρηξικέλευθες προτάσεις πάνω στη δομή, τους χαρακτήρες και
την αφήγηση. Ένα εξ αυτών, «Οι έμποροι των εθνών», δημοσιεύτηκαν μετά τη
«Μετανάστι» και πριν τη «Γυφτοπούλα» στο περιοδικό «Μη χάνεσαι» του Βλάση
Γαβριηλίδη την περίοδο Νοεμβρίου 1882-Φλεβάρη 1883. Κεντρική ιδέα του βιβλίου
είναι η απαγωγή της αρχοντοπούλας Αυγούστας, παγιδευμένης σε βαλτωμένο γάμο,
από τον γοητευτικό τυχοδιώκτη Βενετό Μάρκο Σανούτο και οι επακόλουθες συνέπειες
στη ζωή όλων των χαρακτήρων του μυθιστορήματος. Τρεις είναι οι πρωταγωνιστές:
Αυγούστα, Μάρκος Σανούτος και Ιωάννης Μούχρας, γύρω
τους όμως περνάνε εξίσου γοητευτικοί και σημαντικοί δευτεραγωνιστές, όπως ο
πειρατής Μιρχάν, ο πληρωμένος ληστής και απατεώνας Σκιάχτης, η ταβερνιάρισσα
Κοκκινού κ. ά., που όλοι μαζί συγκροτούν ένα εξαιρετικό, τεκμηριωμένο,
συναρπαστικό και απόλυτα ρεαλιστικό κοινωνικό μυθιστόρημα.
Η συγγραφέας δε συμμερίζεται την
άποψη της κριτικής, ότι τούτο το μυθιστόρημα του Παπαδιαμάντη στερείται αξίας,
αντιθέτως, το θεωρεί ένα από σημαντικότερα πονήματά του. Με ευαισθησία,
τεκμηριωμένο λόγο, πάθος και στρωτό λόγο αναλύει τον παράνομο έρωτα της Αυγούστας
για τον δαιμονικό Μάρκο Σανούτο, τον
εκπρόσωπο της βενετικής ακολασίας, κι εξηγεί, για ποιο λόγο οδηγείται η ηρωίδα
στην καταστροφή. Βέβαια, πίσω από τον επιφανειακό χαρακτηρισμό του «ρεαλιστικού»,
«ιστορικού» μυθιστορήματος βρίσκεται μια άλλη πραγματικότητα. Το βιβλίο
αποτελεί έναν υπαρξιακό στοχασμό σχετικά με τη φύση του κακού. Οι ήρωες είναι
σύμβολα, ο Σανούτος του λατινικού μηδενισμού και ο Μούχρας, σύζυγος της Αυγούστας,
του βυζαντινού θρησκευτικού ιδεαλισμού. Συστήνουμε να προμηθευτείτε το βιβλίο
το συντομότερο δυνατόν και να το μελετήσετε προσεκτικά. Καλοτάξιδο !
