Η Ανθούλα Σουπιάδου Βαμβουρέλλη, γεννημένη στην Καβάλα, έχει συγγράψει πλήθος άρθρων. Έχει ασχοληθεί με την φωτογραφία και την ζωγραφική. Είναι επίσης συγγραφέας ενόςνμυθιστορήματος και ενός παραμυθιού με θέμα τον κορονοϊό.
Στο ανά χείρας μυθιστόρημά της «Με το κλειδί στον κόρφο» απεικονίζεται, μέσα από τις περιπέτειες μιας οικογένειας, η φρίκη και ο τρόμος του ξεριζωμού του ελληνισμού της Μικράς Ασίας και η μετεγκατάστασή τους στην Καβάλα. Οι ήρωες εγκαταλείπουν την ζωή που είχαν χτίσει και με λαβωμένη καρδιά φορτώνονται σε έναν μπόγο ελάχιστα από τα υπάρχοντά τους, μαζί με τρόφιμα για το δύσκολο ταξίδι. Απαραίτητο αξεσουάρ το κλειδί, κρεμασμένο από ένα σκοινί στον κόρφο, που αναπαριστά την πανταχού παρούσα ελπίδα της επιστροφής στην ζωή όπως ήταν. «Ο κυρ- Ανέστης, ως υπεύθυνος οικογενειάρχης, έστυβε το μυαλό του πώς μπορεί να προετοιμαστεί, και να προετοιμάσει την οικογένειά του για όλα τα ενδεχόμενα του δικού τους ξεριζωμού. Άρχισε ο κόσμος να ετοιμάζεται… να κλειδώνουν σπίτια και να κρεμάνε το κλειδί στον κόρφο ως φυλαχτό ανεκτίμητης αξίας». Μα όπως σε κάθε ψυχικό τραύμα, η στιγμή έχει ένα πριν (από «αυτό») και ένα μετά (από «αυτό»). Μετά όμως, τίποτα δεν είναι πια ίδιο. Το «αυτό» είναι ο ξεριζωμός, και οι εικόνες της φρίκης, της σφαγής των δικών τους ανθρώπων μπροστά στα ίδια τους τα μάτια. Σε μια πανικόβλητη φυγή ανθρώπων που τρέχουν κατειλημμένοι από φόβο, χάνουν οι μάνες τα παιδιά και τα παιδιά τις μάνες. Οι χωρισμοί είναι για πάντα και σφραγίζουν ζωές.
Οι περιγραφές στο ανά χείρας έργο είναι ολοζώντανες, η αφήγηση μεστή και πολύ καίρια. Σε μεταφέρει πλήρως στο κλίμα της εποχής, και σε κάνει να βλέπεις ολοζώντανες τις εικόνες. Είναι άραγε φανταστικοί οι ήρωες, ή άραγες η διήγηση προέρχεται από αληθινές ιστορίες ή από μείξη αυτών; Η οικογένεια που πρωταγωνιστεί, ακρωτηριασμένη, εγκαθίσταται σε προσφυγικό οικισμό κι εκεί ξαναστήνουν την ζωή τους και δημιουργούν νέες καταστάσεις. Κάνουν παιδιά, παντρεύονται. Η νοσταλγία δεν σταματά ποτέ μαζί με τα ερωτηματικά για την κατάσταση που έζησαν: ενώ είχαν άριστες και φιλικές σχέσεις με τους Τούρκους, πώς έγινε και προέκυψε όλη αυτή η αγριότητα; Από πού ήρθε; Από ποιες πολιτικές άραγε καταστάσεις; Η ιστορία των ηρώων του μυθιστορήματος διαπλέκεται και με μια ιστορία Ποντίων προσφύγων, που είχαν ζήσει κι εκείνοι παρόμοιες ακρότητες και φρικαλεότητες.
Παντού και πάντα το κλειδί πολύτιμο φυλαχτό, κειμήλιο και σύμβολο που συμπυκνώνει την αγάπη στην οικογένεια, την νοσταλγία, τον καημό για όσους χάθηκαν, την ελπίδα. «Το κλειδί τον κόρφο… δεμένο σ’ ένα λεπτό κορδόνι που δεν το έβγαζαν ποτέ… ήταν το φυλαχτό του κάθε πρόσφυγα, το πιο ακριβό κόσμημα. Μικρασιάτες, Πόντιοι και Αρμένιοι ονειρεύονταν να ξανανοίγουν πόρτες και παραθυρόφυλλα με αυτό και να βγάλουν αντικλείδια για όσους απέμειναν από τον βίαιο διωγμό…»
Εξαιρετικό βιβλίο, με ζωντανές περιγραφές, που ταξιδεύει τον αναγνώστη στα δρώμενα εκείνης της περιόδου.
Ελένη Παπαθανασοπούλου