Πολιτιστική Εταιρεία Πανόραμα –
27 Αυγούστου 1922, μνήμη μητροπολίτη Σμύρνης Χρυσοστόμου
Επειδή το παλαιό ημερολόγιο (το Ιουλιανό) ίσχυε ακόμα το 1922 τόσο στην Ελλάδα όσο και στην Οθωμανική Αυτοκρατορία, δηλαδή στους δύο άμεσα εμπλεκόμενους στον πόλεμο στη Μικρά Ασία (1919-1922), αλλά οι υπόλοιποι εμπλεκόμενοι χρησιμοποίησαν επί αιώνες το νέο ημερολόγιο (το Γρηγοριανό), έχουμε όλοι παρασυρθεί, τα τελευταία κυρίως χρόνια, κι έχουμε υιοθετήσει τις νέες ημερομηνίες. Εξάλλου, το νέο ημερολόγιο ίσχυσε στην Ελλάδα το 1923 και στη νεοσύστατη Τουρκία το 1926, οπότε οι αλλαγές άρχισαν αμέσως μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή. Αλλά, τα τελευταία χρόνια, για τα γεγονότα των πρώτων δεκαετιών του 20ού αιώνα και τα δύο κράτη επιλέγουν όλο και πιο συχνά να αναφέρουν τις «νέες» ημερομηνίες, δηλαδή τις ημερομηνίες σύμφωνα με το νέο ημερολόγιο –κάτι που δημιουργεί μεγάλη σύγχυση σε όσους μελετούν το παρελθόν και κάνουν όλους εμάς να μην ξέρουμε πότε να μνημονεύσουμε, πότε να τιμήσουμε, πότε να θρηνήσουμε.
Εμείς, φέτος, λόγω της συμπλήρωσης των εκατό χρόνων από τη μεγαλύτερη καταστροφή που υπέστη ποτέ ο ελληνικός κόσμος, επιστρέψαμε στις ημερομηνίες που ίσχυαν ακόμα τότε, ενώ οι περισσότερες εκδηλώσεις και τα πιο πολλά αφιερώματα θα καλύψουν το τετράμηνο Σεπτεμβρίου - Δεκεμβρίου του 2022. Όπως και να έχουν τα πράγματα εκατό χρόνια μετά, όποιο ημερολόγιο κι αν επιλέγει κανείς για την ιστορική αναδρομή, η σημερινή ημέρα, Σάββατο 27 Αυγούστου, δεν μπορεί να περάσει σιωπηλή, περιμένοντας τις 13 ημέρες που θα γίνουν τα επίσημα.
Ήταν Σάββατο 27 Αυγούστου του 1922, ημέρα που βρήκε μαρτυρικό θάνατο από τον τουρκικό όχλο ο Μητροπολίτης Σμύρνης Χρυσόστομος Καλαφάτης. Θερμός πατριώτης, πρωτεργάτης του Μακεδονικού Αγώνα από τον μητροπολιτικό θρόνο της Δράμας (1902-1909-1910), άνθρωπος αφοσιωμένος στην Εκκλησία και στην υπόθεση της Παιδείας, ο Χρυσόστομος αρνήθηκε να εγκαταλείψει την Σμύρνη, όταν έσπασε τον Δεκαπενταύγουστο το μέτωπο του Σαγγάριου. Ήταν γέννημα-θρέμμα της Τρίγλειας (γεννημένος το 1867). Από την Τρίγλ(ε)ια, μια μικρή παραθαλάσσια κωμόπολη της επαρχίας της Προύσας στη μικρασιατική Βιθυνία, με μεγάλη βυζαντινή και νεότερη ιστορία, ήρθαν οι πρόσφυγες που εγκαταστάθηκαν στη Νέα Τρίγλια της Χαλκιδικής και στη «Νέα Τρίγλια» της Αττικής, στη Ραφήνα δηλαδή, όπου έχτισαν και την Παναγία την Παντοβασίλισσα, σαν εκείνη της Πατρίδας.
Αυτοί απαίτησαν από το Βυζαντινό Μουσείο Αθηνών να τους αποδοθεί η ψηφιδωτή εικόνα της Παναγίας της Επίσκεψης, που είχε έρθει κι αυτή από την Πατρίδα. Ύστερα από πολλά, η ανεκτίμητη εικόνα δόθηκε στους Τριγλιανούς της Ραφήνας.
Απόψε η εικόνα επισκέπτεται τον Μικρασιάτη εθνομάρτυρα. Πέρασαν εκατό χρόνια.
Το ελάχιστο αφιέρωμα τιμής και μνήμης συνεχίζεται