Έρευνα: ΚΥΠΡΟΗΛΕΙΑΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ

Γράφει ο Δρ Ηρακλής Ζαχαριάδης

Ιστορικός ερευνητής –Πρόεδρος (ΕΠΟΚ.)

Μέλος του Φιλολογικού Συλλόγου «ΠΑΡΝΑΣΟΣ»

ΚΥΠΡΟΗΛΕΙΑΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ

ΑΝΔΡΙΤΣΑΙΝΑ-ΑΓΙΟΣ ΘΕΡΑΠΩΝ-ΚΥΠΡΟΣ

Η αγιότητα είναι ένα από τα βασικά ιδιώματα τα οποία αποδίδει η Αγία Γραφή στο Θεό. «Άγιοι έσεσθε ότι άγιος ειμί. Εγώ Κύριος ο Θεός υμών (Λεϋτ 11,44)» είναι η προτροπή του. Ανάμεσα στους φίλους του Θεού, τους άγιους εξέχουσα θέση κατέχει και ο Άγιος Θεράπων ο Επίσκοπος Κύπρου, ο ανάργυρος αυτός και θαυματουργός Ιερομάρτυς της Εκκλησίας μας. «Είναι άγνωστον πόθεν και ηγείται εκ ποίων γονέων εγεννήθην και κατά ποιους λόγους ομολόγησε τον Χριστόν (τόμος 5^ος Αθήναι 1980 σελ. 345)» παρ’ όλα αυτά η παράδοση (βλ. «ακολουθία Αγ. Θεράποντος» εκδ. Ναού Αγ. Θεράποντος Θεσσαλονίκης 1979 σελ., β έως και στ΄ και 23-25) και η υμνογραφία της εκκλησίας μας, έχει διασώσει, αρκετά εμπεριστατωμένα και προς πνευματικό όφελος, τη ζωή του Αγίου μας.

Ο Άγιος Θεράπων, Ιεράρχης Θεράπων, κατ’ άλλους καταγόταν από τα ευλογημένα μέρη της Ανατολής, «εκ της Εώας» όπως σημειώνει ο Άγιος Ανδρέας Κρήτης και κατ’ άλλους «εκ της Αλαμάνων χώρας» από την Αλαμάνα ή Αλιμανία δηλαδή από τη σημερινή Γερμανία[1]. Στην Κύπρο έως σήμερα, προσφωνείται ο Άγιος Θεράποντας Αλαμάνος. Η Αλαμάνα ήταν αρχαίο δουκάτο, το οποίο καταλάμβανε τις δύο όχθες του ποταμού Ρήνου στη Σουηδία, Ελβετία και Βουργουνδία. Από πληροφορίες πληροφορούμαστε πως ο Άγιος Θεράπων έζησε τον 7^ον ή αρχές 8^ου μ.Χ. αιώνα όχι όμως μετά το 740 μ.Χ.

Ο Άγιος Θεράπων ο Επίσκοπος Κύπρου όπως αναφέρεται είναι «ο και υπό των Μυτιληναίων εορταζόμενος. Όντως οι Λέσβιοι ευλαβούντο και ευλαβούνται τον Άγιο Θεράποντα. Όλοι πιστεύουν ότι ο Άγιος Θεράπων, θεραπεύει «παντοειδείς ασθενείας». Υπήρχε και υπάρχει παράδοση όταν πάσχει κάποιος από πυρετό ή όταν τα μικρά παιδιά είναι αρρωστιάρικα οι μητέρες τους «να κόφτουν ένα κουρελάκι από το πουκάμισο ή την ποδιά τους και να πάνε να το κρεμάζουν στο δένδρο του Αγίου Θεράπη». Ο χρονογράφος της Κύπρου ο μεσαιωνικός χρονογράφος της Κύπρου υποστηρίζει ότι υπήρχαν άλλοι τρεις ασκητές από την Παλαιστίνη και ασκήτευσαν στην Κύπρο και ένας άλλος και αυτός ασκητής, ασκήτευσε στο χωριό Λυθροδόντας της επαρχίας Λευκωσίας της Κύπρου.

Οι ευσεβείς Κύπριοι εξεπλάγησαν με «την μεγάλην του ανδρός αρετήν» και ο τότε Αρχιεπίσκοπος του νησιού «παρακάλεσεν αυτόν ίνα παραμένει εν τη νήσω εργαζόμενος προς επιστροφήν των ψυχών». Ο Άγιος [2] αποδέχεται το αίτημα και «ετοποθετήθη επίσκοπος επαρχίας βρεχόμενης υπό της θαλάσσης» και εννοούσε την Λάρνακα. Αυτό μαρτυρεί ο αρχαιότατος ναός και ο τάφος του Αγίου που βρίσκονται στο Κίτιο καθώς και η άγραφη παράδοση που μεταφέρει ως τις μέρες μας αυτήν την πληροφορία. Ως Επίσκοπος Κιτίου ρίζωσε εκεί και αναδείχθηκε διδάσκαλος της Ορθοδοξίας ωραίος και ελεήμων, πατέρων των ορφανών, υπερασπιστής των κατατρεγμένων, οδηγός των πεπλανημένων, παρηγορητής των θλιμμένων και ιατρός των ασθενούντων. Ήταν ο ανάργυρος και ιατρός των ασθενούντων. Ήταν ο γιατρός της Κύπρου. Όλοι δόξαζαν το Θεό για τον Άγιο Επίσκοπο που τους έστειλε!..

Ο διάβολος βλέποντας τη δράση και τις πνευματικές επιτυχίες του Αγίου, ζητούσε τρόπο να τον διαβάζει, να τον συκοφαντήσει, να τον εξοντώσει. Πράγμα πολύ δύσκολο, γιατί ο Άγιος Θεράπων είχε κερδίσει τις καρδιές των Κυπρίων, ακόμη και οι αιρετικοί υποκλίνονταν στον Άγιο και τη μορφή του.

Έτσι με μια μορφή να την αγαπάει και να υποκλίνεται προς την Ιεροσύνη αυτού του Αγίου φθάνουμε στην μεγάλη….

Η συμφορά της Κύπρου

Μεγάλη συμφορά σκεπάζει τη Μεγαλόνησο. Επιδρομή αλλοφύλλων Αράβων σκόρπισε τη συμφορά στο νησί. Εκκλησίες και μοναστήρια καταστράφηκαν. Χιλιάδες χριστιανοί σφάχτηκαν. Και τον Άγιο Θεράποντα, τον Επίσκοπο Κύπρου, τον ανάργυρο και θαυματουργό και αυτόν τον κατέσφαξαν πάνω στην Αγία Τράπεζα την ώρα που λειτουργούσε! Μαρτύρησε ο Άγιος σε μεγάλη ηλικία «πλήρης ημερών γεγονός». Κατά τον Άγιο Ανδρέα Κρήτης σφράγισε τη ζωή του με το αἶμα του «εν γήρει καλῶ»  σε βαθύ γήρας.

«Ένδον του Ναού ιερουργών την θυσίαν, με ονιφόνας χερσί απεκτάνθη» ο θεράπων! Οι πιστοί θαύμασαν και οι Άραβες τρόμαζαν και «εθλίβησαν διά το αιμοσταγές αυτώ έργον». Οι Κιτιείς δοξάζονται το Θεό ενταφείασαν τον Άγιο με κάθε τιμή και ευλάβεια. Στον ίδιο χώρο του ενταφιασμού έκτισαν ναό στον οποίο τοποθέτησαν τα θαυματουργά λείψανα του Αγίου.

Η παράδοση τέλος αναφέρει ότι «τας παραμονάς ετέρας αραβικής επιδρομής» ο Άγιος Θεράπων εμφανίστηκε σε κάποιον ευλαβή χριστιανό και του έδωσε εντολή να μεταφέρουν τα οστά του στην Κωνσταντινούπολη. Αμέσως οι Κύπριοι υπάκουσαν στην επιθυμία του Αγίου και «το τίμιον αυτού λείψανον μετακομίσθη εις την βασιλεύουσαν των πόλεων». Εκεί τα ιερά λείψανα φυλάγονταν σε ένα σπίτι και αργότερα ο φύλακας των Ιερών λειψάνων κινούμενος όπως μαρτυρεί ο Άγιος Ανδρέας Κρήτης από μια εσωτερική θεία πληροφορία παρέδωσε τα λείψανα στον γέροντα του ναού της Θεοτόκου στις Βλαχερνές. Αργότερα οι Κωνσταντινουπολίτες έκτισαν ναόν προς τιμή του και τοποθέτησαν μέσα στο ναό την χαριτόβριτο λειψανοθήκη του Ιερομάρτυρα. Στην πόλη τα λείψανα έφθασαν στις 27 Μαΐου ημέρα που οι πιστοί τελούσαν πανηγυρική λατρευτική σύναξη.

Σήμερα εντός των τειχών της Πόλης, υπάρχει ένα μικρό εκκλησάκι- προσκύνημα, με αγίασμα του Αγίου Θεράποντα, στο οποίο καταφεύγουν δύο φορές την εβδομάδα Δευτέρα και Παρασκευή οι λιγοστοί εναπομείναντες Έλληνες της Πόλης και οι Τούρκοι της περιοχής για να του ζητήσουν την θεραπεία από διάφορες ασθένειες ή να ανάψουν ταπεινά ένα κερί!

Σας παρουσίασα μια σύντομο ιστορία, εν περιλήψει ποιος είναι αυτός ο Άγιος Θεράποντας που υμνείτο στην Κύπρο και ειδικά στον τόπο όπου οι αλλόθρησκοι τον έσφαξαν. Εν συνεχεία δημιουργήθηκαν και άλλοι ναοί σε όλη την Κύπρο… και η εικόνα του η αγιασμένη μορφή του δεν υπήρχε χωριό που να μην υπάρχει και να τιμάται όπως εκεί στο ορεινό χωριό του Πεδουλά.

Βρισκόμαστε στο έτος 957 (Βυζαντινό Μεσαίωνα)

Το έτος 957 πραγματοποιήθηκε μετοικεσία λόγω των αραβικών επιδρομών, Κυπρίων από το χωριό Πεδουλάς. Σαν αρπαχτικά πουλιά έπεφταν με αλλεπάλληλες επιδρομές, οι Σαρακηνοί με τον άγριο και φοβερό αρχηγό τους Μωαβιά. Η καταστρεπτικότερη επιδρομή έγινε το 647 μ.Χ. όταν βασίλευε στο Βυζάντιο ο Κωνστάνς ο Β΄. Οι Σαρακηνοί μπλοκάρισαν το νησί με 1700 πλοία και αφού έσφαξαν πολλούς χριστιανούς Κύπριους λεηλάτησαν τους θησαυρούς των εκκλησιών. Έφυγαν και ξαναγύρισαν για να αποτελειώσουν το έργο της καταστροφής με τον τρομερό ναύαρχο Απτούς-Αμπάρ. Οι τρομοκρατημένοι κάτοικοι όπως πάντα σε τέτοιες επιδρομές είχαν καταφύγει στις σπηλιές και στα ψηλά βουνά. Αργότερα επί Ιουστινιανού του Β΄ εγκατάλειψαν την Κύπρο και εγκαταστάθηκαν μετά από φριχτές περιπέτειες κοντά στην Κύζικο, στον Ελληνόσποντο όπου εκεί έχτισαν τη Νέα Ιουστινιανούπολη. Το 957 οι κάτοικοι του χωριού Πεδουλάς Κύπρου μετά από τις μεγάλες καταστροφές, τους φόνους και τις στερήσεις αναγκάστηκαν να προσφυγοποιηθούν από το νησί τους κρατώντας στα χέρια τους την εικόνα του θαυματουργού Αγίου Θεράποντα τον οποίο είχαν για προστάτη. Εδώ θα κάνουμε μία παρένθεση:

ΠΕΔΟΥΛΑΣ

Το μεγαλύτερο χωριό της Κύπρου (υψόμετρο 1098μ.) χτισμένο στα βορειοδυτικά του Τροόδους. Ο Πεδουλάς είναι ένας αληθινός Παράδεισος πνιγμένος στα λουλούδια, με δάση και με γάργαρα νερά, με κλίμα ολόδροσο και με ιαματικές πηγές. Η πανοραματική του θέα ως πέρα μακριά στη θάλασσα της Καραμανίας, και ακόμη ως τα μικρασιατικά βουνά του Ταύρου της Καραμανίας όπως τα λέγαμε στις συζητήσεις μας πάντοτε και όπως πολύ ωραία αναφέρει η Αθηνά Ταρσούλη στο βιβλίο της «Η Κύπρος μας» (στο Β΄ τόμο σελ. 288) όπου αχνοσχεδιάζονται στο βάθος του ορίζοντα είναι συναρπαστική. Από τους φράχτες και τις μάντρες των περιβολιών, ανάμεσα σε όλων των ειδών τα δένδρα με τους χυμώδικους καρπούς, ξεπετιούνται ολοφούντωτες οι κερασιές, από δροσοκόκκινα γυαλιστερά ρουμπίνια, μέσα στα σμαραγδιά φυλλώματα, οι κερασιές δάση ολόκληρα, χρωματικό μεθύσι των ματιών και απολαυστική χαρά της γεύσης. Από τις πιο σπαρταριστές εικόνες και εκείνες όπου τα παιδιά και οι κορούδες του χωριού, ανεβασμένες στα πυκνόφυλλα δένδρα μαζεύουν μέσα στα μικρά καλάθια τους στα φλογοπόρφυρα κεράσια, ρουφώντας λαίμαργα τη δροσερή τους σάρκα.

Ο Πεδουλάς που παλαιότερα τον ονόμαζαν Πυθάρια- ίσως γιατί οι κάτοικοί τους κατασκεύαζαν πίθους- και που πιστεύουν πως ήταν εκεί η αρχαία Επίδαυρος των Αργείων αποίκων είχε εκτιμηθεί στα μεσαιωνικά χρόνια για τις φυσικές του ομορφιές και για το δροσερό του κλίμα. Εκεί κοντά παραθέριζαν οι Φράγκοι βασιλιάδες Λουζινιάν σε ορισμένη περιοχή που την ονόμαζαν «βασιλική Μαραθασα». Στο σημερινό Πεδουλά την περιοχή ονόμαζαν κόμη και έμεναν οι ιππότες . Αν και τότε δρόμοι δεν υπήρχαν οι άνθρωποι έφταναν ως εκεί πάνω όπως και στον Πρόδρομο και στις Πλάτρες, πάνω σε ζώα διασχίζοντας με ολόκληρα καραβάνια τα απέραντα δάση του Τροόδους για να σωθούν από τις αφόρητες ζέστες του καλοκαιριού που έφλεγαν τη Λευκωσία… αυτό συμβαίνει και τώρα σε πιο μεγάλο βαθμό μια και υπάρχουν αυτοκίνητα και δρόμοι.

Μετά από αυτή την μικρή παρένθεση, προχορώ στην ιστορική έρευνα, μια και οι κάτοικοι παίρνοντας την εικόνα του Αγίου Θεράποντα[3] τον οποίο υμνείτο και προσέτρεχαν σ’ αυτόν για να τους βοηθήσει στις δύσκολες ώρες και ο οποίος τα χρόνια της εικονομαχίας είχε δράσει και είχε μαρτυρήσει το 795 μ.Χ. στην περιοχή του Κοιλανίου τον οποίον έσφαξαν ως γνωστόν οι Άραβες επιδρομείς ενώ τελούσε τη Θεία Λειτουργία. Τέτοια συμβάντα εν συνδυασμό με τους κατατρεγμούς των κοριτσιών ανάγκασαν τους Έλληνες Κυπρίους ΝΑ ΕΚΠΑΤΡΙΣΘΟΥΝ ΚΑΙ ΝΑ ΠΡΟΣΦΥΓΟΠΟΙΗΘΟΥΝ.

Αυτό πιστοποιεί και ο Πρόεδρος για σαράντα χρόνια Γεώργιος Κανελλάκης του Συλλόγου των «Ολυμπίων» της Αθήνας. Να τι ακριβώς ισχυρίζεται: «Μαζί με εικόνα του Αγίου την οποίαν είχαν ως οδηγό, μπήκαν στα πλοία και πήγαν εκεί που ο Άγιος ήθελεν και τους καθοδήγησε «Στο Κατάκωλο», και από εκεί μία ανθρώπινη ώθησι, περιπατικοί, και πάντα ανά χείρας την εικόνα του Αγίου Θεράποντα του καθοδηγητή έφθασαν στην Ανδρίτσαινα όπου πλέον εγκαταστάθησαν μόνιμα».

Σύμφωνα με την παράδοση των κατοίκων της Ανδρίτσαινας και ειδικά του Εξωραϊστικού Συλλόγου Γυναικών Ανδρίτσαινα, όντως υπάρχει στην Πέτρινη Αρχόντισσα της Αρκαδίας την Ανδρίτσαινα ο λόφος του Αγίου Θεράποντα που είναι ένα από τα σπάνια τοπία της Ανδρίτσαινας και δίνει ένα ιδιαίτερο χρώμα.

Λίκνο της Φιλικής Εταιρείας της επαρχίας Ολυμπίας ο ναός του Αγίου Θεράποντα όπως στην Αγία Τράπεζα του με τα χρυσοκέντητα καλύμματά της, τα άγια ασημοχρύσαφα σκεύη.

Σύμφωνα με την παράδοση όπως μας ενημερώνει ο εξωραϊστικός Σύλλογος των Γυναικών η πρώτη εκκλησία της Ανδρίτσαινας είναι ο Άγιος Θεράπων ή Αγιοθέραπος όπως λένε οι Ντόπιοι. Κτίστηκε πιθανόν από Κύπριους Πρόσφυγες που ήρθαν στην περιοχή γύρω στο 903 (δηλαδή τον 10^ον αιώνα). Έκτισαν στην καλύτερη περιοχή της Ανδρίτσαινας, στη γειτονιά Μουρμουρέϊκα στον Λόφο του Αγίου Θεράποντα. Το 1826 ο ναός κάηκε από τον Ιμπραήμ αλλά αργότερα οι Ανδριτσάνοι τον έκτισαν στον ίδιο ρυθμό. Ο ρυθμός του ναού είναι σταυροειδής μετά τρούλου, τρίκλητος. Έχει μια κολώνα κορινθιακού ρυθμού σε κάθε κλήτος. (Ιδέ Εξωραϊστικός Σύλλογος Γυναικών Ανδρίτσαινας. Λαογραφικό Μουσείο Ανδρίτσαινας).

 Οι Γυναίκες της Ανδρίτσαινας προχώρησαν σε επισκευή και ανακαίνιση του Βυζαντινού ναού του Αγίου Θεράποντα. Πλακόστρωση του προαυλίου χώρου και κατασκευή πέτρινων σκαλοπατιών που οδηγούν στο λόφο που βρίσκεται ο Ναός. Σημειώστε ότι ο ναός είναι εξ ολοκλήρου πέτρινος. Οι Ανδριτσανίτες τον ανακήρυξαν προστάτη των πόλεων και τον εορτάζουν στις 14 Μαΐου κάθε έτος.

Προτού προχωρήσω στα νέα μου ευρήματα θα ήθελα να γράψω λίγες γραμμές για την όμορφη Ανδρίτσαινα. Η Ανδρίτσαινα είναι μία κωμόπολη που ανήκει στον νομό Ηλείας και είναι μία Αρκαδική πόλη… ας μην ξεχνάμε ότι Αρκάδες είναι και οι Κύπριοι. Είναι χτισμένη αμφιθεατρικά σε μια καταπράσινη πλαγιά στην πλευρά του Λυκαίου όρους. Είναι και ο Πεδουλάς σε μια καταπράσινη πλαγιά του όρους Τροόδους! Πρόκειται η Ανδρίτσαινα να είναι μια κωμόπολη με μεγάλη ιστορία, που αναπτύχθηκε κατά την Φραγκοκρατία (12^ος -13^ος αιώνας) ενώ ο Πεδουλάς υπέστην τους διωγμούς τον 10^ο περίπου αιώνα. Η Ανδρίτσαινα διεδραμάτισε σημαντικό ρόλο στα Ορλωφικά ενώ ο Πεδουλάς έπαιξε σπουδαίο ρόλο το 1955-59.

Επιμένουν οι κάτοικοί της και σκέφτονται γιατί να ονομάσουν και να αποκαλείται Τσαι… Υπάρχουν δύο εξηγήσεις. Η μία κατά την παράδοση η Ανδρίτσαινα οφείλει την ονομασία της στην γυναίκα κάποιου Κρητικού βοσκού που λεγόταν Ανδρίτσος ή Ανδρίκος ο οποίος οδηγήθηκε από ένα κριάρι τους, σε κάποια πηγή κοντά σε κάποιο πλάτανο, στο Λύκαιον όρος. Εκεί έκτισε ένα πανδοχείο το οποίο μετά τον θάνατο του Αντρίκου διατήρησε η χήρα του η Ανδρίκαινα. Από το όνομά της και την εγχώρια προφορά το και έγινε τσαι και το πανδοχείο έγινε το «Χάνι της Ανδρίτσαινας» και ονομάστηκε Ανδρίτσαινα.

Πιστεύω ότι το τσαι είναι Κυπριακή τοπολαλιά και αυτή επηρέασαν τους Ανδρίτσαινες να το μετατρέψουν σε τσαι μια και όπως παραδέχονται η τοπική τους τοπολαλιά είναι τσαι. Ας μην ξεχνάμε ότι ο τόπος είναι σχεδόν ο ίδιος με τον Πεδουλά μια και έχουν πολλά νερά τρεχούμενα και βρύσες. Η Ιστορία και των δύο ξεκινούν από τους Βυζαντινούς χρόνους και της Φραγκοκρατίας.

Μήπως η Υφαντουργία και Βυρσοδεξία είναι τυχαίο το γεγονός να ανθεί και στις δύο κομωπόλεις;

Επανέρχομαι στην Ιστορία μας να σας υπενθυμήσω ότι οι κάτοικοι της Αθήνας, ήταν οι κάτοικοι της Ανδρίτσαινας. Ίδρυσαν σύλλογο Ολυμπίων με προστάτη και της περιοχής της Ολυμπίας τον Κύπριο μάρτυρα θαυματουργό Άγιο Θεράποντα. Το 1903 αποφάσισαν να οικοδομήσουν ναόν και το 1920 αποδέχθηκαν δωρεάν οικόπεδο από τον Γεώργιο και Σωτήρη κληρονόμους του Ιωάννου Ζωγράφου επί προεδρίας του Ιωάννου Δόξα. Ο ναός τελείωσε το 1922 και το 1933 ο Σύλλογος τον παραχώρησε σε ενοριακή Επιτροπή Πεδουλάς –Ανδρίτσαινας-Ζωγράφου και με αυτόν τον τρόπο δέθηκαν με την αγιολογική παράδοση για τον Άγιο Θεράποντα[4].

Ο Πρόεδρος των Ολυμπίων Ιωάννης Δόξας παρέδωσεν ένα χειρόγραφο στην Κυπριακή Πρεσβεία το οποίο είναι ένα δημοτικοφανές στιχούργημα για τους Κύπριους οικιστές όταν από το Κατάκωλο που είχαν φθάσει ψάχνοντας βρήκαν και εγκαταστάθηκαν στην Ανδρίτσαινα[5].

Ιδού το στιχούργημα:

Ένας αϊτός επίταξεν

απ’ τα βουνά της Τζύπρου

Τζ’ ήρτεν, τζι’ εμαρμάρωσεν,

στα βράχια του Λυκαίου

με τ’ ανοιγμένα του φτερά

Τζαι την μακριάν του την ουράν.

Ξεκίνησε από τον Πεδουλά[6]

πούχεν την πρώτη του φωλιάν

Εδάρτηκεν σε πέλαα

μαδήσαν τα φτερά του

τζι ανήμπορος εστάθηκεν

σε τούτον δω τον τόπον.

Η Ανδρίτζενα τον πότισεν,

Ανθούς από τον σπαρτόν,

Τζι ετζείνος αναστήθηκεν

Τζι έγινε πολιτεία[7].

Ο Γεώργιος Κανελλάκης πρόεδρος έως σαράντα χρόνια του Συλλόγου Ολυμπίων περιγράφει ως εξής την παράδοση της κυπριακής μετοικεσίας στην Ηλία.

Περιγραφή από τον τότε Πρόεδρο Γεώργιο Κανελλάκη πρόεδρος για σαράντα περίπου χρόνια του Συλλόγου των εν Αθήνας Ολυμπίων, ο οποίος περιγράφει ως εξής την παράδοση της Κυπριακής μετοικεσίας στην Ηλεία.: «Οι προπάτορες ημών, ίνα δωθώσιν υπό Αράβων σφαγήν, διέφυγον εκ κώμης Πεδουλά Κύπρου, εν έτει 957, εις πλοία εμβαντες και μετά εικόνος Αγίου οδηγόν, προσαράξαντες εν Κατακώλω, εκείθεν δε αναβάντες κι οδοιπορούντες, έφθασεν εν Ανδριτσαίνη όπου μονίμως εγκατεστάθησαν. Οικοδόμησαν δε ναόν Αγίου Θεράποντος και προστάτην τούτον της πόλεως ανεκήρυξαν, εορτάζοντες καθ’ έκαστον έτος λαμπρώς, μηνί Μαϊω 14^ην μετά της των ανθέων… ανοίξεως…»

Προς το άγνωστο Ουρανό…

Προς άγνωστο ουρανό οδεύουμε τυφλά

χωρίς να έχουμε ούτε εμπόδια ούτε οδηγό,

κάθε μας πράξη μέσα στ’ άπειρο αντηχεί,

σαν να ’χη  γίνει από Θεό.

Τα δάκρυά μας, οι λύπες και οι χαρές μας

μέσα στις πύρινες αβύσσους σαν κυλάνε,

γίνονται φλόγες, που τυλίγουν τα κορμιά μας

που μέσ’ το μνήμα τους αδιάκοπα πονάνε.

Κι έτσι ξεφεύγοντας οι ίσκιοι μας πέρα από το μνήμα

άλλη προέκταση παίρνουν, κι άλλο σχήμα.

Στις χώρες των Θεών όπου περνάει

όλα τα καίνε και τα κατακτάνε

(Η. Ζαχαριάδης)

Βιβλιογραφία

1. Στο Ορθόδοξο εορτολόγιο έχουμε δύο Αγίους με το όνομα Θεράπων. Ο ένας γιορτάζει στις 14 και ο άλλος στις 27 Μαΐου. Ο μέγας συναξαριστής της Ορθοδόξου Εκκλησίας, Αθήνα 1962 τόμος Ε σ. 340 παρά Επισκόπου Κύπρου τον άγιο που εορτάζει 14 Μαΐου.

2. Ο Σύλλογος γιόρταζε στις 14 Μαΐου τη μνήμη του προστάτη του όπως και οι Κύπριοι (Μήπως και αυτό είναι σύμπτωση;)

7,3. Δυστυχώς πήγα στην υπεύθυνη στη μορφωτική υπηρεσία της Κυπριακής Πρεσβείας αλλά δεν το βρήκαμε. Το χειρόγραφον, κατατέθηκεν από το Πρόεδρό τους κον Γεώργιο Κανελλάκη στο ΣΠΙΤΙ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ στην Αθήνα το 1988.

4. Πεδουλάς: στις παρυφές του Τροόδους.

5. Διατοπικές σχέσεις και Εθνική πρόσληψη Κύπρος –Ηλεία Εκδόσεις ΑΙΠΕΙΑ. Αθήνα 2011. σελ. 23-24-25.

6.William Mibler. Η Φραγκοκρατία στην Ελλάδα 1204-1566. Αθήνα 1990 σελ. 350.

3. Θρησκευτική Ηθική Εγκυκλοπαίδεια τόμος 6^ος , Αθήνα 1965 σελ. 420-421

---

[1] Άγιος Θεράπων, Επίσκοπος Κύπρου, ο Ιερομάρτυς και θαυματουργός Παρίδη Παντελή, Λάρνακα 2004.

[2] Ιστορία της Ορθοδόξου Εκκλησίας της Κύπρου υπό Ιωάννου ΧΑΚΕΤΤ. Ο κατά μετάφρασιν και συμπλήρωσιν Χαριλάου Ι. Παπαϊωάννου.

[3] Στο Ορθόδοξο εορτολόγιο έχουμε δύο Αγίους με το όνομα Θεράπων. Ο ένας γιορτάζει στις 14 και ο άλλος στις 27 Μαΐου. Ο μέγας συναξαριστής της Ορθοδόξου Εκκλησίας, Αθήνα 1962 τόμος Ε σ. 340 παρά Επισκόπου Κύπρου τον άγιο που εορτάζει 14 Μαΐου.

[4] Ο Σύλλογος γιόρταζε στις 14 Μαΐου τη μνήμη του προστάτη του όπως και οι Κύπριοι (Μήπως και αυτό είναι σύμπτωση;)

[5] Δυστυχώς πήγα στην υπεύθυνη στη μορφωτική υπηρεσία της Κυπριακής Πρεσβείας αλλά δεν το βρήκαμε. Το χειρόγραφον, κατατέθηκεν από το Πρόεδρό τους κον Γεώργιο Κανελλάκη στο ΣΠΙΤΙ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ στην Αθήνα το 1988.

[6] Πεδουλάς: στις παρυφές του Τροόδους.

[7] Διατοπικές σχέσεις και Εθνική πρόσληψη Κύπρος –Ηλεία Εκδόσεις ΑΙΠΕΙΑ. Αθήνα 2011. σελ. 23-24-25.